“…Mensen buiten je bubbel volgen is toch een beetje alsof je de koelkast vult met eten dat je zelf niet lust…”
Deze zin kwam afgelopen week in mijn Twitter-timeline voorbij, en zette me een uur of wat aan het denken. Is het doorprikken van een filterbubbel inderdaad een nutteloze poging om vastgeroeste meningen bij te stellen? Een ‘moetje’ waar uiteindelijk niemand baat bij heeft? Natuurlijk voel ik zelf ook soms wat frisse tegenzin wanneer ik op het punt sta een Twitter-account te volgen dat niet in mijn straatje past. Toch denk ik dat de bovenstaande vergelijking overdreven is.
Mensen volgen buiten je bubbel betekent nog niet dat je de meningen van deze mensen ook zélf moet slikken als zoete koek. Het doorprikken van bubbels gaat eerst en vooral om informatie. Leren welke andere meningen er zijn dan de visies die jij te pruimen vindt. Dat wringt soms, maar het kan ook je ogen openen.
In het ‘echte’ leven doen we niet anders. Een partner die de schimmelkaas waar jij van gruwelt met zichtbaar plezier oppeuzelt? Tja, smaken verschillen nu eenmaal. Een collega die gepassioneerd vertelt over muziek die jij voor geen goud aan je Spotify-playlist zou toevoegen? Fascinerend. Een vriend die een auto koopt waar jij nog niet dood in gevonden wil worden? Prima gespreksvoer: “Ik wist niet dat er mensen zijn die dat een mooie bak vinden, joh?!”
Offline verwonderen we ons vooral over dit soort afwijkende meningen, terwijl we er online juist zoveel mogelijk afstand van nemen – al dan niet ‘geholpen’ door algoritmes. Toegegeven, het gaat op social media vaker dan in het echte leven over politieke voorkeuren en corona-standpunten. En minder vaak over triviale zaken als auto’s, muziek en eten. Maar toch. Is die andere mening echt altijd zo angstaanjagend of fout dat we hem liefst willen vermijden of bestrijden? Alleen omdat we zelf toch niet van mening gaan veranderen?
Stel je eens voor dat we die houding in het dagelijkse leven zouden aannemen. Het zou ondenkbare situaties opleveren: collega’s die elkaar straal voorbijlopen omdat de één veganistisch eet en de ander vleesliefhebber is. Vrienden die elkaar niet meer spreken omdat de één met de fiets op vakantie gaat en de ander probleemloos 5x per jaar het vliegtuig neemt.
We zouden het bizar noemen als mensen elkaar door dit soort meningsverschillen niet meer zouden spreken. Toch is het online helemaal niet zo ondenkbaar. Het probleem is dat je in het echte leven vrijwel automatisch mensen tegenkomt met andere achtergronden, voorkeuren en meningen, terwijl je daar online veel meer je best voor moet doen. Algoritmes proberen je vooral voor te schotelen wat je aantoonbaar interessant vindt, en dat is – spoiler alert – vaak meer van hetzelfde. Zo blijf je ronddolen in een bubbel, waar je niet vanzelfsprekend in contact komt met andersdenkenden.
Een vriend van me wees me er twee jaar geleden op dat mijn eigen bubbel op die manier wel erg comfortabel en krapjes werd. Hij tipte me een podcast waarin een politieke visie wordt gedeeld die totaal niet de mijne is. Ik kijk door diezelfde vriend inmiddels ook YouTube-video’s van kanalen die in mijn eigen online kring leiden tot opgetrokken wenkbrauwen. Ik volg politici die ik niet mag. In stilte verwonder ik me regelmatig, en misschien erger ik me nog wel vaker. Maar door precies die combinatie van emoties blijft het interessant om deze accounts te volgen.
Zijn mijn meningen inmiddels veranderd? Allerminst. Begrijp ik nu beter waarom mensen er een andere mening op nahouden? Een beetje wel, ja. Ben ik nu beter op de hoogte van wat er speelt buiten mijn bubbel? Absoluut.
Je hoeft niet per se in je koelkast te vullen met andermans eten, maar in een winkelmandje van een ander kijken is best interessant.
