Peter plaatst een tweet over de opwarming van de aarde. De oorzaak is de mens, stelt hij. Siep reageert: “Daar is nog nooit bewijs voor geleverd!” Peter laat hem weten dat het een wetenschappelijk feit is en sluit af met: “Ontkenning ervan = je bent een wappie.”
Dit soort gesprekken komt veelvuldig voor op social media. Mensen plakken elkaar stickertjes op. Je bent een ‘wappie’! Of de tegenhanger: je bent een ‘deuger’! Alleen op Twitter al werd in 2021 het woord wappie meer dan 230.000 keer gebruikt. En bijna 9.000 keer woord ‘deuger’. De woorden klinken misschien grappig of onschuldig, dat zijn ze niet.
Volgens platform Onze Taal, waar het woord wappie in 2021 gekozen is tot woord van het jaar, is een wappie een persoon die een andere kijk op de feiten heeft, bijvoorbeeld als het gaat om het pandemiebeleid, en die daarom soms raar wordt gevonden. Het Algemeen Nederlands Woordenboek definieert een deuger als iemand die zeer politiek correct is en daarmee te koop loopt. Dat klinkt allebei niet heel aardig, toch?
Door iemand te bestempelen als wappie, plaats je die persoon buiten het gesprek. En dat bestempelen lijken we steeds sneller te doen. Bijvoorbeeld als iemand twijfels deelt over de bijwerkingen van een vaccin. En dat terwijl het best logisch is dat iemand twijfels heeft, want met door nepnieuws en desinformatie is het soms lastig te bepalen wat nu betrouwbaar is en wat niet. Je hoeft niet doorgedraaid te zijn om twijfels te hebben.
Psycholoog Thijs Launspach zegt in het Algemeen Dagblad: “Laten we stoppen het woord ‘wappie’ rond te strooien. Het getuigt niet van respect, en is bovendien nogal kinderachtig. Het verdeelt, in plaats van te verenigen. Je zegt ermee: het maakt me niet uit wat jij denkt, want ik heb bij voorbaat besloten dat mijn denkbeelden superieur zijn aan die van jou, en dat niets van wat jij zegt van waarde kan zijn.”
Bovendien werkt het averechts. Omdat mensen zichzelf de geuzennaam ‘Wappie’ toebedelen, geven ze aan dat ook voor hen de deur dicht is. Daarbij geldt overigens wel dat ze, ondanks de geuzennaam, niet zo genoemd willen worden. Het sterkste voorbeeld daarvan is misschien wel ‘n*gg*r’ in de Verenigde Staten. Het argument ‘maar zelf gebruiken ze het ook’, gaat daarom niet op.
‘De meeste mensen zijn andere mensen’, zei de Ierse dichter Oscar Wilde ooit. Niet iedereen heeft dezelfde mening. Daarbij komt dat die ‘andere mensen’ ook emoties hebben.
Vraag je eens af waarom iemand zich op een bepaalde manier uitlaat. Probeer er eens achter te komen wat er écht speelt. De andere kijk op feiten heeft vaak een oorzaak, bijvoorbeeld het gemis van de juiste informatie of een vervelende persoonlijke gebeurtenis.
Is er iemand in je eigen kring die je als wappie of deuger wil bestempelen? Doe het eens anders. Ga eens het gesprek aan. Start met luisteren naar die ander. Plaats elkaar niet meteen in een hokje, neem elkaar serieus en wees nieuwsgierig naar elkaar.
