Gecensureerde content is niet per definitie waar

Of je het nu een goede zaak vindt of niet: feit is dat social media een paar jaar geleden een stuk vrijer waren dan nu. Je kon roepen wat je maar wilde, en niets of niemand hield je tegen. Dat maakte social media een bonte plek vol diverse visies, meningen en informatie. Klinkt mooi – en dat was het in veel opzichten ook – maar je kon op je klompen aanvoelen dat die onbegrensde vrijheid vroeg of laat voorbij zou zijn.

En dat is inmiddels ook zo. Bepaalde berichten op social media worden tegenwoordig vaak voorzien van een waarschuwing, of soms zelfs helemaal verwijderd. Dat roept vragen op. Mag dat zomaar? En is er sprake van willekeur of zelfs persoonlijke voorkeur bij het blokkeren van accounts en het verwijderen van content? En als we er boos over worden, is dat dan terecht? Ik behandel drie veelgehoorde uitspraken over gecensureerde content:

Uitspraak 1: “Social mediabedrijven mogen content helemaal niet censureren”

Het korte antwoord: dat mogen ze wel. Achter social media gaan grote mediabedrijven schuil die voorwaarden aan het gebruik van hun apps hebben gesteld. In die voorwaarden leggen ze bijvoorbeeld uit dat ze in veel gevallen andere gebruikers beschermen tegen vormen van haat, polarisatie, intimidatie, geweld of kwetsende taal. En daar wringt voor veel mensen de schoen.

Want zijn social media geen openbare plekken, waar volledige vrijheid van meningsuiting zou moeten gelden? Daar valt gezien het maatschappelijke belang van social media wat voor te zeggen, maar het is niet de realiteit van vandaag. Die realiteit is simpel: social media zijn bedrijven die zelf hun regels stellen, zoals ook jouw favoriete webshop dat doet. Die regels zijn vaak lappen tekst, welk mensen blind accepteren. Maar door het accepteren van deze voorwaarden heb je wel toegezegd je eraan te houden. Doe je dat niet, dan loop je het risico dat je content verwijderd wordt, of je account zelfs wordt geblokkeerd.   

Uitspraak 2: “Als een controversieel bericht verwijderd wordt, dan zal het wel waar zijn”

Op zich is dat een begrijpelijke redenering, zeker als je weinig vertrouwen hebt in media, politiek en overheid. Als iemand zijn proteststem laat horen en het bericht wordt vervolgens geblokkeerd, dan kun je daarin een bevestiging zien van wat je al dacht. “Zie je!? Het bericht wordt gecensureerd, alleen omdat hij iets deelt wat de overheid en mainstream media niet bevalt. Ze willen gewoon niet dat anderen dit lezen.” Logisch dat je dan boos bent. Toch is het ook gevaarlijk om hierin direct een bevestiging van je eigen gelijk te zien.

Medewerkers van social media bedrijven die berichten beoordelen, doen dat altijd op basis van de voorwaarden van het platform. Er zijn veel mogelijke redenen waarom zij uiteindelijk besluiten dat content gecensureerd moet worden. Soms is dat omdat een bericht aantoonbaar onjuist is, soms omdat er andere voorwaarden geschonden worden (bijvoorbeeld op het gebied van naaktheid, geweld of auteursrecht).

Kortom: nee, niet alles wat gecensureerd wordt is waar. Het kán natuurlijk zijn dat de content wél waar is. Dan heeft de verwijdering te maken met een schending van andere voorwaarden. In sommige gevallen kan het bericht ook onterecht verwijderd zijn, want ook hier worden wel eens fouten gemaakt.

Uitspraak 3: “Sommige berichten worden wél aangepakt, en andere niet”

Dit komt voor, maar daar hoef je niet direct inhoudelijke conclusies aan te verbinden. Vaak heeft dit te maken met capaciteit. Niemand weet precies hoe groot de teams zijn die binnen social media berichten moeten controleren. Wat wel bekend is, is dat de teams waarschijnlijk te klein zijn om de enorme stroom aan mogelijke overtredingen te beoordelen. Het is moeilijk bij te benen.

Dus, wordt bericht A verwijderd en eenzelfde bericht B (nog) niet? Dan heeft dat waarschijnlijk niet te maken met de inhoud van de berichten. Bericht A is simpelweg eerder beoordeeld, bijvoorbeeld omdat bericht A een groter bereik had. Een andere mogelijkheid is dat er meer mensen zijn geweest die bezwaar tegen bericht A hebben ingediend.

Kortom: het is misschien niet leuk, maar social mediabedrijven mogen hun eigen regels stellen. Als gebruiker moet je met deze regels akkoord gaan. Vervolgens kan het zijn dat ze hun eigen regels naleven om jouw content te verwijderen. Een gecensureerd of verwijderd bericht is niet per se waar of niet waar, het voldoet simpelweg niet aan de regels van het platform. Niet alle berichten worden verwijderd, omdat het moeilijk is voor bedrijven om alles bij te kunnen houden.

_{Foto: Rodolfo Clix}