Je leest iets online en je voelt het gelijk kriebelen in je lijf, een gevoel van blijdschap, frustratie, of een andere duidelijke emotie. Je merkt in je lijf en hoofd dat de reactie, post of het onderwerp je triggert, wat nu? Kom je in actie, ga je reageren of laat je het (voor deze keer) gaan?
Soms hoor je mensen zeggen dat we in het leven meer ‘helden’ nodig hebben. Mensen die hun kop durven uitsteken en het verschil durven te maken. Mensen die (online) niet perse meegaan met de groep maar die durven op te komen voor de minderheid, hun eigen mening durven uiten en die niet klakkeloos het groepssentiment volgen. Zo op papier klinkt dat best makkelijk, maar… wat is er voor nodig om een online held te zijn?
Een held is volgens Wikipedia: “Een bestaand, fictief of historisch persoon die, wanneer geconfronteerd met gevaar en rampspoed of vanuit een zwakke positie, moed en de bereidheid tot zelfopoffering betoont voor een grotere zaak.”
Als je kijkt naar het verloop van helden in het verleden (Mandela, Ghandi, Hannie Schaft, Martin Luther King) hebben ze uiteindelijk allemaal hun leven opgeofferd voor de grotere zaak. Zoals Martin Luther King zo mooi zei in zijn speech ‘But if not’.
“You may be 38 years old as I happen to be, and one day some great opportunity stands before you and calls upon you to stand up for some great principle, some great issue, some great cause—and you refuse to do it because you are afraid; you refuse to do it because you want to live longer; you’re afraid that you will lose your job, or you’re afraid that you will be criticized or that you will lose your popularity or you’re afraid that somebody will stab you or shoot at you or bomb your house, and so you refuse to take the stand. Well you may go on and live until you are 90, but you’re just as dead at 38 as you would be at 90!”
Kleine stapjes
Maar een held is wat mij betreft niet per se altijd iemand die hele grote zaken aanpakt, zoals Martin Luther King. Een held kan ook beginnen met kleine stapjes. Zo kan een reactie op social media ook al vallen onder het begrip ‘heldendaad’. Want ook daar heb je moed voor nodig! Met een reactie op internet loop je een risico om op weerstand te stuiten. Het is nog niet zo makkelijk om ergens voor op te komen in een wereld waar je als persoon binnen no time gecanceld kan worden. Vroeger was je moedig als je het gevecht met de draak aan durfde te gaan (met de kans dat je het niet zo overleven), nu ben je moedig als je online je mening geeft die afwijkt van de ‘grote groep’.
De dingen die tegenwoordig -wat mij betreft- vallen onder iemand die online moedig is.
- iets anders vinden dan de groep en dat uitspreken (of typen)
- je kwetsbaar opstellen door je gevoel/ emoties te tonen
- kritisch naar jezelf (blijven) kijken
- toegeven dat je nog niet veel (of niet voldoende) van een onderwerp weet
- je over je eigen weerstand heen zetten en je verdiepen in het standpunt van de ander, informatie lezen, en vragen stellen
- je mening bijstellen en dat ook durven toe te geven aan anderen
- het risico durven nemen om iets te verliezen (vriendschappen, bepaalde reputatie, inkomsten) als gevolg van het moedig zijn
- anderen aanMOEDIGen ook zichzelf te zijn
Durf jij moedig te zijn? En waarom wij als mens van nature al 1-0 achter staan.
Het zit niet in onze natuur om moedig te zijn. Wij mensen leiden van nature namelijk aan het ‘bystander syndrom’. Het effect treedt op wanneer de aanwezigheid van anderen een persoon ontmoedigt om in te grijpen in een noodsituatie. Hoe groter het aantal omstanders, hoe kleiner de kans dat een van hen hulp biedt aan de persoon in nood. Vroeger kon het uit de groep stappen zelfs het einde van je leven betekenen.
In 1968 deden John Darley and Bibb Latane een onderzoek naar dit fenomeen waaruit onder andere bleek dat het syndroom versterkt wordt naar gelang de groepsgrootte. Dus hoe groter de groep, hoe moelijker het voor mensen wordt om iets te doen en uit de groep te stappen. Er zijn veel experimenten gedaan naar dit syndroom en op YouTube kun je meerdere filmpjes zoals deze bekijken waarin je kunt zien hoe dit werkt in het dagelijks leven.
Je kunt dus een angst voelen om buiten de groep te vallen, een angst dat mensen je raar vinden of je niet meer aardig vinden. Sterker nog, deze angst kan werkelijkheid worden. Het kán ook daadwerkelijk gebeuren dat jou moedigheid dit effect heeft. Moedig zijn is een soort van Russisch Roulette, je weet waar je aan begint maar je weet niet wat de uitkomst is. Als we dit op de online wereld betrekken, een plek waar veel mensen samenkomen… kan je je voorstellen dat het bystander effect ook online zeker effect heeft op het gedrag van mensen. De vraag is… durf jij dat risico te nemen?
Is dit eigenlijk wel mijn ‘time to shine’?
Het kan ook zijn dat je eerst zelf wilt ontdekken waarom een onderwerp (of reactie/post) jou zo triggert en of het belangrijk genoeg is om dat risico aan te gaan. Je hebt misschien nog niet genoeg reden gevonden om in actie te komen. Je kunt dan een zelfonderzoek doen. Wat betekent het onderwerp voor jou en in hoeverre is dit iets waar jij je nek voor wilt uitsteken? E
en manier om hier antwoorden op te krijgen is de ‘Socrates vraagstelling’. Socrates was een filosoof die leefde van ongeveer 470 tot 399 jaar voor Christus. Hij stond bekend om zijn ‘irritante’ (door)vragen en werd daarom ook wel de Horzel genoemd. Je kunt iemand vragen om jou te helpen bij het horzelen, laat jezelf eens door iemand interviewen op de Socrates manier, om erachter te komen wáárom dit onderwerp jou raakt. Je kunt dit ook zelf doen en bijvoorbeeld je antwoorden op een blaadje schrijven. Als jij jouw argumenten voor jezelf helder hebt en precies weet en voelt waarom dit voor jou zo belangrijk is, is het makkelijker om moedig te zijn!
Klopt mijn standpunt wel?
Een andere oorzaak die jouw moedigheid in de weg kan zitten is simpelweg het idee of het gevoel dat je nog niet voldoende over het onderwerp weet. Er is dus werk aan de winkel! Maak een kleine studie over het onderwerp en zorg dat je jezelf verdiept in alle faccetten ervan. Dus… niet alleen jóuw kant van het verhaal, maar onderzoek ook eens waarom anderen er anders over denken. Zo kom je wellicht tot verfrissende nieuwe inzichten.
En dan… is het misschien tijd om de sprong te wagen en moedig te zijn. Op weg naar de beloning!
De beloning
Voordat jij moedig bent heb je misschien een voorstelling gemaakt van het effect van jouw heldendaad. Bijvoorbeeld dat dingen echt veranderen, mensen ineens van mening veranderen of menigten jou staan toe te juichen. Helaas… je hebt nul controle over anderen. Dus als je die externe beloning verwacht dan wacht je een fikse teleurstelling. Wees daarom alleen moedig als je de beloning uit jezelf kunt halen. Hoe die beloning er wat mij betreft uitziet?
- je bent opgekomen voor het juiste, iets waar je écht in gelooft
- je hebt de vrijheid genomen om jezelf te mogen zijn en dit te uiten (en dit ook een ander gunnen)
- je bent opgekomen voor anderen (een ‘nieuwe groep’ vormen)
- je leeft je leven zoals je zelf wilt
- je maakt het verschil (ook als is het maar een klein beetje)
Uit ervaring weet ik dat het effect van je moedige heldendaad vaak pas daarna echt merkbaar wordt. Dat je iets hebt gezegd en je daarna veel tegenstand krijgt bijvoorbeeld, of dat mensen geïrriteerd, gekwetst of boos zijn. Jouw actie heeft altijd een gevolg. Blijf dan vooral sterk en blijf geloven in jouw eigen motivatie. Dat kan lastig zijn, en het kan zijn dat je misschien zelfs spijt gaat voelen van je actie. Maar als jij vooraf de juiste overwegingen hebt gemaakt, blijf dan geloven in jouw standpunt en probeer altijd de dialoog aan te blijven gaan met anderen. En wees vooral trots! Niet te trots… hoogmoed komt voor de val.
En vind je het toch té moeilijk om de eerste te zijn die zich online uitspreekt?
Zoek dan gelijkgestemden op, zodat je alsnog uit de veiligheid van een groep je standpunt kunt overbrengen. Maak desnoods afspraken om elkaar te supporten.
Óf ….Zoek een held die het wel durfde en wordt zijn/haar/hen ‘First Follower’. Je zult zien dat dat een magisch effect heeft op de actie van de held. First Follower: Leadership Lessons from Dancing Guy – YouTube
Veel succes!!
Dit blog is geïnspireerd op het nummer ‘Brave’ van Sarah Bareilles
“Everybody’s been there
Everybody’s been stared down, by the enemy
Fallen for the fear and done some disappearing
Bow down to the mighty
Don’t run, stop holding your tongue
Maybe there’s a way out of the cage where you live
Maybe one of these days you can let the light in
Show me how big your brave is
Say what you wanna say
And let the words fall out
Honestly I wanna see you be brave”
